เรื่องเด่น เรื่องของบุญ

ชาวพุทธเราส่วนใหญ่ยังเข้าใจผิดเกี่ยวกับเรื่องของ “บุญ” คิดว่าการทำบุญก็คือ การตักบาตร, การถวายทรัพย์ปัจจัย, การถวายสังฆทาน ฯลฯ เพียงเท่านี้เป็นต้น



ความจริงแล้วคำว่า "บุญ” นั้นหมายถึงการทำให้หมดจดจากมลทิน เครื่องเศร้าหมองอันได้แก่ โลภะ โทสะ และ โมหะ มาจากภาษาบาลีว่า "ปุญญะ” แปลว่าเครื่องชำระจิตใจให้สะอาดบริสุทธิ์ "บุญ” จึงเป็นเสมือนเครื่องกำจัดสิ่งเศร้าหมองที่เราเรียกกันว่า “กิเลส” ให้ออกไปจากใจ บุญจะช่วยให้เราลด ละ เลิกความโลภ ความโกรธ หรือ ความหลง อันเป็นสาเหตุให้เกิดความทุกข์ และช่วยให้จิตใจเป็นอิสระได้รับการชำระล้างให้บริสุทธิ์ ผ่องใส เวลาใดที่จิตใจเบาบางจากกิเลส เวลานั้นย่อมมีความปลอดโปร่ง โล่งสบาย มีความสุขสงบ และมีสติปัญญาที่จะใช้ทำความเข้าใจในสิ่งต่างๆ รอบตัวได้ชัดเจนยิ่งขึ้น

การทำบุญจำแนกออกเป็น 3 หมวดใหญ่จำง่ายๆ ได้แก่ ทาน ศีล และภาวนา โดยพระพุทธเจ้าทรงแยกย่อยให้อีกเป็นข้อๆ เป็น 10 วิธีทำบุญที่สามารถน้อมนำไปปฏิบัติในชีวิตประจำวันได้โดยง่ายเรียกว่า "บุญกิริยาวัตถุ 10" หรือ สิ่งอันเป็นที่ตั้งแห่งการทำบุญ 10 ประการ ได้แก่



1. ให้ทาน หรือ ทานมัย การเสียสละนับแต่ทรัพย์ สิ่งของ เงินทอง ตลอดจนกำลังกาย สติปัญญา ความรู้ความสามารถ เพื่อให้เกิดประโยชน์แก่ผู้อื่นโดยส่วนรวม รวมถึงการละกิเลส โลภะ โทสะ โมหะ ออกจากจิตใจ จนถึงการสละชีวิตอันเป็นสิ่งมีค่าที่สุดเพื่อการปฏิบัติธรรม การให้ทานเป็นการช่วยขัดเกลาความเห็นแก่ตัว ขจัด ความตระหนี่ถี่เหนียว และความติดยึดในวัตถุ นอกจากนี้สิ่งของที่เราแบ่งปันออกไปก็จะเป็นประโยชน์กับบุคคลหรือชุมชนโดยส่วนรวม

2. รักษาศีล หรือ ศีลมัย การตั้งใจรักษาศีล และการปฏิบัติตนไม่ให้ละเมิดศีล ไม่ว่าจะเป็นศีล 5 หรือศีล 8 ของอุบาสกอุบาสิกา ศีล 10 ของสามเณร หรือ 227 ข้อของพระภิกษุ เพื่อรักษากาย วาจา และใจ ให้บริสุทธิ์สะอาด ลด ละ เลิกความชั่ว ไม่ไปเบียดเบียนใคร มุ่งที่จะทำความดี เอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ผู้อื่นเป็นการบ่มเพาะให้เกิดความดีงามและพัฒนาคุณภาพชีวิตไม่ให้ตกต่ำ

3. เจริญภาวนา หรือ ภาวนามัย การอบรมจิตใจในการละกิเลส ตั้งแต่ขั้นหยาบไป จนถึงกิเลสอย่างละเอียด ยกระดับจิตใจให้สูงขึ้นโดยใช้สมาธิปัญญา รู้ทางเจริญและทางเสื่อม จนเข้าใจอริยสัจ 4 คือ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ และมรรค เป็นทางไปสู่ความพ้นทุกข์ บรรลุมรรค ผล นิพพานได้ในที่สุด ค้นหาหนทางในการดับความทุกข์ ให้เห็นสิ่งต่างๆ ตามความเป็นจริง ผู้ที่ภาวนาอยู่เสมอย่อมเป็นหลักประกันว่า จิตจะมีความสงบ ชีวิตจะพบความสุข ส่งผลให้มีคุณภาพชีวิตที่ดี ถือเป็นการสร้างบุญที่ยาก และได้รับอานิสงส์สูงสุด

4. อ่อนน้อมถ่อมตน หรือ อปจายนมัย การให้ความเคารพ ผู้ใหญ่และผู้มีพระคุณ 3 ประเภท คือ ผู้มี วัยวุฒิ ได้แก่พ่อแม่ ญาติพี่น้องและผู้สูงอายุ ผู้มี คุณวุฒิ หรือคุณสมบัติ ได้แก่ ครูบาอาจารย์ พระภิกษุสงฆ์ และผู้มี ชาติวุฒิ ได้แก่พระมหากษัตริย์ และเชื้อพระวงศ์ การให้ความเคารพในความแตกต่างซึ่งกันและกัน ทั้งในความคิด ความเชื่อและวิถีปฏิบัติของบุคคลและสังคมอื่นที่ต่างกัน เป็นการลดความยึดมั่นถือมั่นในความเป็นตัวตน ถือเป็นการทำบุญรูปแบบหนึ่ง

5. ช่วยเหลือสังคมรอบข้าง หรือ ไวยาวัจจมัย ช่วยเหลือด้วยการสละแรงกาย เพื่องานส่วนรวม หรือช่วยงานเพื่อนบ้านที่ต้องการความช่วยเหลือ ก็เป็นบุญได้ เช่น งานจิตอาสา เป็นต้น

6. เปิดโอกาสให้คนอื่นมาร่วมทำบุญกับเรา หรือ ปัตติทานมัย การอุทิศส่วนบุญกุศลที่ได้กระทำไว้ ให้แก่สรรพสัตว์ทั้งปวง การบอกให้ผู้อื่นได้ร่วมอนุโมทนาด้วย ทั้งมนุษย์และอมนุษย์ ได้ทราบข่าวการบุญการกุศลที่เราได้กระทำไป รวมไปถึงการอุทิศส่วนบุญให้แก่ผู้ที่ล่วงลับไปแล้วด้วย ถือเป็นบุญ

7. ยอมรับและยินดีในการทำความดี หรือ ปัตตานุโมทนามัย คือการยินดีกับบุญของผู้อื่น การชื่นชมยินดีหรืออนุโมทนาไม่อิจฉาหรือระแวงสงสัยในการกระทำความดีของผู้อื่น การได้ร่วมอนุโมทนา เช่น กล่าวว่า “สาธุ” เพื่อเป็นการยินดี ยอมรับความดี และขอมีส่วนร่วมในความดีของบุคคลอื่น ถึงแม้ว่าเราไม่มีโอกาสได้กระทำ ก็ขอให้ได้มีโอกาสได้แสดงการรับรู้ด้วยใจปีติยินดีในบุญกุศลนั้น ผลบุญก็จะเกิดแก่บุคคลที่ได้อนุโมทนาบุญนั้นเองด้วย ถือเป็นบุญ

8. ฟังธรรม หรือ ธรรมสวนมัย การบ่มเพาะสติปัญญาให้สว่างไสว ฟังเทศนา ฟังธรรมะ ฟังเรื่องที่ดีมีประโยชน์ต่อการยกระดับสติปัญญา หรือมีประโยชน์ต่อการดำเนินชีวิตที่ดี เป็นความจริง ความดี ความงาม การตั้งใจฟังธรรมที่ไม่เคยได้ฟังมาก่อน หรือที่เคยฟังแล้วก็รับฟังเพื่อได้รับความกระจ่างมากขึ้น บรรเทาความสงสัยและทำความเห็นให้ถูกต้องยิ่งขึ้น จนเกิดปัญญาหรือความรู้ก็พยายามนำเอาความรู้และธรรมะนั้นนำไปใช้ให้เกิดประโยชน์ สู่หนทางเจริญต่อไป ถือเป็นบุญ

9. แสดงธรรม หรือ ธรรมเทศนามัย การแสดงธรรมไม่ว่าจะเป็นรูปของการกระทำ หรือการประพฤติปฏิบัติด้วยกาย วาจา ใจ ในทางที่ชอบ ตามรอยบาทองค์พระศาสดา ให้เป็นตัวอย่างที่ดีแก่บุคคลอื่น หรือการนำธรรมไปขัดเกลากิเลสอุปนิสัยเพื่อเป็นแบบอย่างที่ดีแก่ผู้อื่น ให้เกิดความเลื่อมใสศรัทธา มาประพฤติปฏิบัติธรรมต่อไป การให้ธรรมะและข้อคิดที่ดีกับผู้อื่น แสดงธรรมนำธรรมะไปบอกกล่าว เผื่อแผ่ให้คนอื่นได้รับฟัง ให้เขาได้รู้จักวิธีการดำเนินชีวิตที่ดี เป็นเรื่องของความจริง ความดี ความงาม ถือเป็นการสร้างบุญด้วยการให้ความรู้ เผยแพร่หลักธรรมคำสอนของพระพุทธองค์ มีอานิสงส์ส่งให้เป็นคนที่มีวิชาความรู้ ช่วยเหลือตนเองและคนรอบข้างได้

10. ทำความเห็นให้ถูกต้องและเหมาะสม หรือ ทิฏฐุชุกรรม คือการปรับทิฏฐิให้เป็นสัมมาทิฏฐิ การแก้ไขปรับปรุงพัฒนาความคิดเห็น ความเข้าใจให้ถูกต้องตามทำนองคลองธรรม ให้เป็นสัมมาทิฏฐิ หรือ ความคิดดี คิดชอบอยู่เสมอ เป็นการพัฒนาปัญญาที่สำคัญ ถือเป็นบุญด้วยเช่นกัน ทิฏฐุชุกรรม เป็นสิ่งที่ขาดไม่ได้ในการทำบุญทุกชนิดและทุกโอกาส จะต้องประกอบเข้ากับบุญกิริยาวัตถุข้ออื่นๆ เพื่อให้งานบุญข้อนั้นๆ เป็นไปอย่างถูกต้องตามความหมายและความมุ่งหมาย พร้อมทั้งได้ผลที่ถูกทาง นั่นเอง



การทำบุญตามหลักพุทธศาสนานี้ ทำได้ถึง 10 วิธี ได้แก่ ให้ทาน รักษาศีล ภาวนา อ่อนน้อมถ่อมตน ช่วยเหลือสังคม ให้ทำบุญร่วมกัน ชื่นชมกับการทำบุญของคนอื่น ฟังธรรม สั่งสอนหรือเผยแพร่ธรรมะ และสุดท้ายรู้จักปรับความคิดให้ถูกต้องเหมาะสมเป็นสัมมาทิฏฐิ การทำบุญจึงไม่ใช่เรื่องยากเย็น ทำได้ง่ายๆ ถ้าได้ทำความเข้าใจหลักการต่างๆ ให้กระจ่างชัดเจน จะทำให้เราสามารถทำบุญได้อย่างถูกทาง เมื่อทำแล้วจะได้รับอานิสงส์ผลบุญจากการทำนั้นอย่างแท้จริง... บุญรักษาครับ _/\_

“ปุญญานิ ปรโลกัสมิง ปติฏฐา โหนติ ปาณินัง”
“บุญเท่านั้นที่จะเป็นที่พึ่งของสัตว์ในโลกนี้และในโลกหน้า”

Credit: ขอขอบพระคุณที่มาจาก พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต)

 

โมทนาบุญสาธุทุกบุญทุกรูปทุกบุญกรรมฐานพระที่นิพพานทุกรูปหลวงพ่อปยุตโตพระที่นิพพานทุกรูปหลวงพ่อสดหลวงพ่อฤาษีหลวงพ่อจรัญหลวงพ่อจรัญทุกปัจจัยทุกการทำบุญวัดธรรมกายขอให้ผมเข้าสู่พระนิพพานชาตินี้สำเร็จพระโสดาบัน-พระอรหันต์ขั้นสูงสุดในชาตินี้สำเร็จนิโรธสมาบัติผลสมาบัติอภิญญาเล็กใหญ่ทั้งหมดทุกขั้นในชาตินี้ตลอดไปตราบจนผมเข้าสู่พระนิพพานชาตินี้ครับ

 

สาธุครับ